In mijn coaching op het gebied van stress en mindset richt ik mij op het onderbewuste deel van het brein, daar zit voor mij namelijk de grootste winst. Wat wij dagelijks doen wordt grotendeels gestuurd vanuit ons onderbewuste, gelukkig maar anders zouden we waarschijnlijk nog meer stress ervaren. Ons onderbewuste is krachtig, snel, automatisch, een database van al je levenservaringen en nog veel meer. Ons onderbewuste heeft dus een belangrijke taak en heeft veel invloed op hoe wij door het leven gaan. Dit kan voordelig zijn voor ons als mens, maar in sommige gevallen kan het ook nadelig werken. In het laatste geval kan het dan helpend zijn om het onderbewuste te herprogrammeren, zodat je een helpende uitkomst krijgt.

Hoe werkt het onderbewuste?

Ik persoonlijk denk dat wij een deel weten te beschrijven en te verklaren hoe het onderbewuste werkt, maar dat we het volledige antwoord nog steeds niet hebben. Ik zal in ieder geval mijn kijk erop geven. De belangrijkste taak van ons gehele systeem is (over)leven, al het andere is ondergeschikt aan deze belangrijke taak. Persoonlijk vind ik leven beter en positiever klinken dan overleven en zal vanaf hier ook het woord leven gebruiken. Tijdens het leven zijn er veel processen en handelingen nodig om in leven te blijven, dit geldt zowel intern als extern. Met intern bedoel ik alle processen in het lichaam en met extern bedoel ik alles wat zich afspeelt buiten jezelf. Een belangrijke speler in dit gehele proces is het onderbewuste, deze heeft veel taken om dit in goede banen te leiden en te zorgen voor leven. Het vraagt dus veel capaciteit en kracht, maar ook het onderbewuste is hier slim door te leren en vanuit die lering bepaalde taken te automatiseren, gewoontes aan te brengen wat voor energiebesparing zorgt.

Automatisme

Ik denk dat het onderbewuste bij de start van je leven al heel veel gewoonten, automatismen, overtuigingen en programma’s heeft. Zo weet het wat er moet gebeuren op het gebied van ademhaling, bloeddruk, hartslag en nog veel meer van die interne processen. Er is ook een deel dat zich vormt tijdens je leven. Door te leven kom je in aanraking met verschillende situaties en op basis van die ervaringen worden nieuwe gewoonten, automatismen en overtuigingen gevormd. Dit vormt jou als mens en geeft vorm aan jouw leven. Dit is iets waar je niet over na hoeft te denken, maar gewoon gebeurt. Waar je in het begin nog na moest denken hoe je je tanden moest poetsen, is dit nu een automatisch programma en waarschijnlijk ook op een manier die voor jou klopt, met daarbij een bepaalde overtuiging.

Leven

Zoals al eerder gezegd is alles ondergeschikt aan het leven. Ik zie daarin dan vaak twee bakjes voor me, het eerste bakje heeft het label positief gekregen en het tweede bakje negatief. Waarbij er elke keer een onderscheid wordt gemaakt in de ervaringen die we opdoen. Wanneer het leven ten goede komt, gaat het in het positieve bakje en wanneer het voor gevaar zorgt, gaat het in het negatieve bakje. En ergens heb ik het idee dat het negatieve bakje meer aandacht krijgt, dat het belangrijker wordt gemaakt. Wat voor mij ook wel weer te verklaren is, aangezien we willen blijven leven en daardoor alert moeten zijn op de dingen die we als negatief hebben ervaren.

Trauma

Bij het woord trauma hebben mensen vaak een beeld dat heel erg heftig is of ingrijpend. Denk aan een ernstig ongeluk, verlies, de dood, misbruik, mishandeling, maar in mijn optiek komt trauma voor in verschillende vormen en gradaties. Dit kunnen hele kleine dingen zijn, maar dus ook de genoemde grote voorvallen. Er ontstaat trauma wanneer iemand zich niet veilig voelt in een bepaalde situatie. Er is een situatie die als onveilig voelt waarbij vervolgens het doel is om weer in veiligheid te komen. Om dit voor elkaar te krijgen hebben we de mogelijkheid om te vechten, te vluchten of helemaal niks te doen met de hoop dat het overgaat. Deze mogelijkheden staan ook wel bekend om de fight, flight en freeze-reacties, waarbij in de eerste 2 gevallen stress wordt aangemaakt om te handelen. In het laatste geval doet je systeem “niks”. Het onveilige gevoel draagt niet bij aan het belangrijkste doel en dat is leven. Daarom zal het onderbewuste dit voorval opslaan als onveilig (trauma).

Harde schijf

Het onderbewuste is soms net een harde schijf, het is een database van al jouw levenservaringen met de markeringen positief en negatief. Waarbij er bij de negatieve ervaringen acties worden verlangd. Dit is ook de reden dat het kan zijn dat je op bepaalde momenten in je leven onbewust een fight, flight of freeze reactie hebt die je op dat moment niet kan verklaren. Wat er eigenlijk gebeurt, is dat er een situatie voordoet die voor jouw onderbewuste soortgelijk is aan een eerdere onveilige situatie in je leven. Toen moest er gehandeld worden en nu ook, en die handeling wordt onbewust in gang gezet. In de basis is dit natuurlijk prettig, aangezien dit systeem bijdraagt aan jouw leven. Alleen zijn er bepaalde momenten waarbij het niet meer nodig of helpend is om die trigger te hebben.

Slapende honden bijten niet

Vaak gebruik ik onderstaand voorbeeld om mensen een beter beeld te geven van het onderbewuste, gewoonten, automatismen, overtuigingen en programma’s. In een ruimte zitten Daan, Ruben en Anna, en alle drie hebben ze logischerwijs een ander leven achter zich. Gaan we kijken hoe hun relatie is tot honden, dan zien we het volgende; Daan is opgegroeid zonder honden, maar is wel toen hij klein was gebeten door een hond. Ruben is net zoals Daan opgegroeid zonder honden, maar heeft gelukkig niet de ervaring gehad dat hij is gebeten door een hond. Wanneer we kijken naar Anna, dan zien we dat ze wel is opgegroeid met honden en dat ze dit als zeer prettig heeft ervaren. Kortom, 3 verschillende personen, met verschillende achtergronden en levenservaringen. Wanneer er vervolgens in die ruimte een hond wordt binnengelaten, heb je grote kans dat de 3 personen de hond anders ervaren. Daan heeft een negatieve ervaring gehad in het verleden en waarschijnlijk zal zijn systeem alert worden, door bijvoorbeeld afstand te nemen. Ruben heeft een meer neutrale ervaring gehad met honden en zo zal zijn reactie misschien ook zijn, door te blijven zitten. Anna heeft daarentegen positieve ervaringen met honden en zal positief reageren op de hond, ze loopt naar de hond toe om hem te aaien.

Stress en belemmerende overtuigingen

In mijn werk kijk ik vooral samen met de klant naar hetgeen dat stress geeft en welke belemmerende overtuiging er waarschijnlijk zit. Beter gezegd gaan we kijken wat er ontstresst mag worden en welke helpende overtuiging de klant zal helpen. Als we kijken naar het voorbeeld van de hond en de situatie van Daan, dan zal hij waarschijnlijk geholpen zijn om de stresstrigger op honden te ontstressen. Daarnaast is de kans groot dat hij belemmerende overtuigingen heeft op honden zoals bijvoorbeeld; honden zijn slecht, honden zijn vals, honden zijn gevaarlijk etc. Deze veranderen in een helpende overtuiging zoals; honden zijn lief, zal hem helpen. Door de stresstrigger te ontstressen en helpende overtuigingen te installeren, zal Daan anders reageren op honden. Het voorbeeld van de hond is er om een idee te geven hoe het onderbewuste werkt, hoe stress ontstaat en wat er gebeurt. Zo zijn er tal van voorbeelden te beschrijven van stresstriggers en belemmerende overtuigingen.